Môi trường co-working Châu Á Thái Bình Dương không chỉ hấp dẫn với các nhà đầu tư và khởi nghiệp.

Không gian làm việc linh hoạt đang được chủ nhà và các nhà đầu tư ưu tiên hơn do sự tăng trưởng về nhu cầu hợp tác và đổi mới phát triển của các doanh nghiệp.

Theo nghiên cứu của JLL, nguồn cung không gian làm việc linh hoạt – bao gồm văn phòng dịch vụ và không gian co-working – ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương tăng nhanh, lên đến 150% từ năm 2014 đến 2017. Cũng trong thời gian này, lượng nhà đầu tư không gian linh hoạt cũng tăng gấp đôi ở khu vực.

Cộng đồng doanh nhân trẻ đang phát triển ở châu Á, đặc biệt ở Việt Nam, mang đến nhu cầu ngày càng tăng cho một không gian làm việc chung nơi các doanh nhân có thể gặp gỡ các doanh nhân triển vọng khác. Thị trường không gian linh hoạt tại TP HCM đã tăng trưởng 108% từ năm 2014 đến năm 2017 và được dự đoán sẽ tiếp tục phát triển do được sự hỗ trợ của chính phủ đối với các doanh nghiệp mới thành lập và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Thành phố hiện có 25 nhà khai thác không gian linh hoạt cao cấp, với các công ty lớn như Regus, G-Office, Toong và Dreamplex.

Mới đây, WeWork - công ty với trụ sở chính tại Hoa Kỳ - đã mở chi nhánh trọng điểm ở Đông Nam Á. Quỹ đầu tư quốc gia của Singapore GIC cũng đã hợp tác với công ty bất động sản Frasers để rót vốn 177 triệu USD vào việc mở rộng JustCo trên khắp Nhật Bản, Trung Quốc, Úc và Ấn Độ. Nhiều mô hình kinh doanh không gian linh hoạt mọc lên thúc đẩy các nhà đầu tư trở nên năng động hơn.

Sự tham gia của các chủ nhà

Các chủ nhà đang từng bước hoàn thiện các dịch vụ không gian linh hoạt để cung cấp cho nhu cầu của thị trường. Điển hình là ở Úc, Dexus - chủ nhà địa phương hiện sở hữu bốn trung tâm, và đang có kế hoạch mở rộng hoạt động hơn nữa. Gã khổng lồ bất động sản Hong Kong, Swire, không chỉ xây dựng không gian co-working của riêng mình gọi là Blueprint, cùng lúc cũng đã ký một thỏa thuận với WeWork, cũng như với The Great Room, một nhà điều hành không gian co-working hạng sang.

Các chủ nhà lớn ở châu Á quản lý hầu hết các khu trung tâm thương mại trong khu vực. Ở Singapore, 15 chủ nhà lớn nhất kiểm soát 75% các tòa nhà văn phòng hạng A khu vực trung tâm; trong khi đó, chỉ một khu vực nhỏ ở Akasaka / Roppongi thuộc Tokyo hiện có năm chủ nhà kiểm soát gần 90% diện tích văn phòng hạng A.

"Xu hướng này là một đòn bẩy giúp cho các chủ sở hữu bất động sản định hình ngành bất động sản không gian linh hoạt", theo Christopher Clausen, Phó Giám đốc Nghiên cứu Châu Á Thái Bình Dương của JLL. "Các hình thức liên doanh hoặc các hợp đồng quản lý giữa chủ nhà và các nhà khai thác mô hình này ngày càng trở nên phổ biến hơn."

Các nhà đàu tư đang chạy đua để thu lợi từ nhu cầu ngày càng tăng về không gian linh hoạt. Điển hình, Lendlease đang phát triển Paya Lebar Quarter tại Singapore theo hướng dành 15% không gian văn phòng cho co-working trong khi Capitaland cũng đang phát triển một hình thức tương tự ở Trung

Hợp nhất các thị trường bị phân tán

Với tình hình ngày càng nhiều nhà đầu tư mới mang theo các mô hình mới không gian linh hoạt gia nhập thị trường, sự cạnh tranh sẽ ngày càng tăng. Và trong đa số trường hợp, cán cân sẽ nghiêng về phía kẻ mạnh.

Clausen cho rằng sự tăng trưởng nhanh chóng của dịch vụ không gian linh hoạt trong khu vực đã dẫn đến việc thị trường bị phân tán mạnh. “Một ví dụ ở Thượng Hải, có hơn 1.000 địa điểm không gian linh hoạt, trong đó có nhiều địa điểm rất nhỏ. Thêm vào đó, chúng tôi cũng ghi nhận nhiều trường hợp thất bại của nhà khai thác cá nhân, và các hoạt động sáp nhập và mua lại”.

Vào tháng Tư, nhà phát triển co-working lớn nhất toàn cầu - WeWork, đã mua lại một đối thủ từ Trung Quốc Naked Hub với 400 triệu USD. Một nhà đầu tư co-working khác của Trung Quốc, Ucommune, cũng đã tiếp quản các công ty nhỏ hơn như Woo Space, Wedo Coworking và New Space.

Clausen tin rằng, sẽ có thêm nhiều thương vụ sát nhập trong thời gian tới. "Tình hình nhìn chung sẽ ổn cho các nhà đầu tư lớn với thương hiệu mạnh và cơ sở hạ tầng ở nhiều thành phố, cũng như những nhà khai thác nào có thể tìm cho mình một bản sắc riêng. Tuy nhiên, các nhà đầu tư nằm ở thế lấp lửng trong cuộc cạnh tranh này sẽ dễ trở thành mục tiêu cho các phi vụ tiếp quản.”

Các nhà đầu tư coworking không ngừng mở rộng hoạt động, đưa ra nhiều dịch vụ đa dạng hơn là chỉ cung cấp bàn làm việc và trà bánh. WeWork cũng hợp tác cung cấp 'văn phòng dịch vụ' với các loại hình văn phòng phù hợp với từng chiến lược nơi làm việc.

Nhu cầu không gian linh hoạt

Mặc dù thị trường không gian linh hoạt hiện vẫn chiếm ít hơn 4% diện tích văn phòng hạng A trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương, nhưng trong năm 2018 sẽ có sự tăng trưởng mạnh, theo báo cáo của JLL về ‘Định hướng phát triển trọng điểm: Không gian linh hoạt Châu Á Thái Bình Dương’. Trước năm 2030, không gian linh hoạt dự đoán sẽ chiếm lên đến 30% các danh mục hợp tác.  

Nhu cầu cũng được dự báo sẽ tiếp tục tăng cao do văn hóa làm việc trên toàn khu vực liên tục biến đổi. Theo Chris Archibold, Giám Đốc thị trường của JLL Singapore, cho rằng: “Có khoảng 60 đến 70% địa điểm văn phòng mà JLL tư vấn được trang bị và thiết kế rất khác biệt so với 5-10 năm trước.

“Khách hàng có nhu cầu mở rộng không gian chia sẻ, thêm nhiều cơ cở vật chất và đa dạng hóa hình thức văn phòng cho cả hai loại hình không gian riêng tư và chia sẻ - phù hợp với các nhu cầu làm việc khác nhau. Các công ty đang tập trung hơn vào ‘con người’ để duy trì tiềm lực và điều này được phản ánh qua không gian làm việc.

Các thành phố bắt đầu nhận thấy những lợi ích mà hoạt động co-working và việc đổi văn hóa làm việc chủ động và đột phá mang lại. Tại Hồng Kông, chính phủ cung cấp không gian co-working với chi phí cạnh tranh cho các ngành công nghiệp mới nổi. Các thành phố lớn ở Đông Nam Á cũng đang thục thi những chiến lược tương tự.

Sự đổi mới trong văn hóa làm việc và nhu cầu không gian linh hoạt tăng nhanh giúp Việt Nam trở thành tâm điểm của các nhà đầu tư. Vì vậy, các nhà đầu tư quen thuộc như Toong, NakeHub hoặc DreamPlex đang tìm kiếm các không gian để mở rộng hoạt động tại các thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng và Tp. Hồ Chí Minh. Theo ông Stephen Wyatt, Tổng giám đốc tại Việt Nam của JLL nhận định "Cắt giảm chi phí văn phòng và nhân lực, tạo môi trường năng động cho giới trẻ là hai trong số những điểm mạnh của mô hình không gian linh hoạt. Mô hình này có giá thuê thấp hơn, cung cấp nhiều tiện nghi hơn cho các doanh nghiệp trẻ so với văn phòng truyền thống.

Clausen cho rằng “Kỹ năng và các mô hình kinh doanh mới là những thứ rất cần thiết trong nền kinh tế số,” “Nhiều nước đã chủ động hơn trong việc khuyến khích sự sáng tạo, hợp tác và tinh thần khởi nghiệp để từng bước chủ động dỡ bỏ sự phụ thuộc vào ngành sản xuất và các ngành công nghiệp cũ để tạo nên một cú huých cho nền kinh tế nước nhà”.

Hoài An