Blockchain có tiềm năng to lớn trong việc giúp Việt Nam mở rộng vai trò trong mạng lưới thương mại toàn cầu và nâng tầm thương hiệu quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp - nhận định của hai nhà kinh tế học từ Trung tâm đổi mới sáng tạo Blockchain RMIT (Úc).

Hội nhập thương mại toàn cầu

TS.Chris Berg, thành viên nghiên cứu chủ chốt của Trung tâm đổi mới sáng tạo Blockchain RMIT, cho biết công nghệ mới và thịnh hành này đem đến nhiều cơ hội cho Việt Nam, một khi đất nước đẩy mạnh phát triển các kênh giao thương và thay đổi quy định cũng như chính sách để bắt kịp xu thế.

Ông giải thích: “Theo định nghĩa, blockchain là kỹ thuật quản trị dùng để quản lý “sổ cái” thông tin. Blockchain còn đóng vai trò như hạ tầng kinh tế nền tảng, trong đó chuỗi cung ứng thông tin, chẳng hạn như nguồn gốc và tài chính thương mại, có thể tin tưởng và phối hợp với nhau được. Đây chính là điểm mà blockchain có thể hỗ trợ chính phủ và các nền kinh tế trên khắp thế giới, trong đó có Việt Nam”.

TS. Berg bổ sung rằng, dù container chuyển hàng đã được chuẩn hóa và các tổ chức thương mại được thành lập nhằm giảm thiểu chi phí như thuế xuất nhập khẩu, hạn ngạch và hạn chế nhập khẩu, cách tạo và quản lý thông tin trong các chuỗi cung ứng không hề thay đổi trong hàng thế kỷ qua.

“Như ở Việt Nam, hay bất kỳ nơi nào trên thế giới, phần lớn thông tin về đặc tính và xuất xứ hàng hóa đều ghi chép chủ yếu trên giấy tờ và khá rối rắm”, ông nói.

TS. Berg minh chứng cho điều này bằng ví dụ về việc chuyển một container hàng từ châu Phi sang châu Âu, mà theo ông, cần “khoảng hơn 200 trao đổi qua lại giữa hơn 30 tổ chức và cá nhân khác nhau”.

“Hệ thống như vậy dễ bị lỗi và xảy ra gian lận”, TS. Berg nói. “Hiện tại, cắt giảm chi phí thông tin là việc hết sức quan trọng nhằm mở lối cho làn sóng toàn cầu hóa mới mà Việt Nam là một phần trong đó”.

Ông tin rằng đây là một điểm mà blockchain có thể hỗ trợ. Tiến sĩ chia sẻ: “Đây là cách mới để khắc phục vấn đề về chi phí thông tin và sự tín nhiệm mà các chuỗi cung ứng toàn cầu cũng như của Việt Nam đang phải đối mặt. Thay vì giao thương dựa vào giấy tờ như các bên trong chuỗi cung ứng vẫn làm, blockchain có thể đóng vai trò như sổ cái thông tin chung và đáng tin cậy, có thể là điểm tập trung đáng tin cậy để ghi nhận và lưu giữ thông tin. Mỗi lần hàng hóa đến một điểm nào đó trong chuỗi cung ứng, thông tin về món hàng sẽ được cập nhật vào sổ cái dựa trên nền tảng blockchain”.

Trong khi đó, GS.Jason Potts, giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo Blockchain RMIT, lại thấy blockchain là cơ hội để Việt Nam không chỉ trở thành một phần trong chuỗi cung ứng toàn cầu, mà còn có thể nắm giữ vị trị đầu tàu, đem đến các khung quy định chất lượng cho những nước láng giềng.

Giáo sư cho biết: “Cơ bản blockchain là hình thức hoàn toàn mới của kinh tế. Rào cản trong việc ứng dụng công nghệ blockchain mà Việt Nam đang đối mặt cũng là rào cản mà bất kỳ nước nào trên thế giới đang gặp phải. Chung quy là về thử nghiệm, … là hợp tác giữa chính phủ và các doanh nghiệp nhằm nỗ lực thử nghiệm và học cách dùng công nghệ này. Đây chính là cơ hội để dẫn đầu”.

Nâng tầm thương hiệu quốc gia

TS. Berg cho biết, blockchain là một công nghệ có sức mạnh to lớn đối với Úc vì nước này xuất khẩu lượng lớn nông sản chất lượng cao.

“Chúng ta có thể giải thích rõ những điều như quản lý chất lượng, thành phần hữu cơ, không biến đổi gen, hay những thông tin tương tự như vậy, cho người dùng ở cuối chuỗi cung ứng. Nhờ đó có thể trả lại giá trị cho người thực sự tạo ra hàng hóa, cho nông dân, hơn là trải dài trên toàn chuỗi cung ứng hay bị giữ lại ở tận cuối chuỗi như các nhà hàng hay siêu thị”, TS. Berg lý giải.

Ông còn bổ sung thêm rằng, “điều này sẽ giúp nông dân Việt Nam nắm giữ thêm giá trị, và không chỉ họ mà kinh tế địa phương cũng sẽ được lợi vì chất lượng sản phẩm phụ thuộc vào thông tin về sản phẩm đó”.

Hai nhà kinh tế học tin rằng blockchain đem đến cơ hội vô cùng to lớn để Việt Nam chuyển từ sản xuất cơ bản sang nâng cao.

“Công nghệ blockchain cho phép lý giải về chất lượng sản phẩm nhanh và rõ ràng hơn nhiều khi đất nước chuyển mình sang sản xuất nâng cao”, TS.Berg chia sẻ.

GS.Potts còn thấy công nghệ này là công cụ hết sức mạnh mẽ giúp nâng tầm thương hiệu quốc gia, vì “nếu bạn làm tốt, đây là cách hiệu quả để thể hiện điều đó”.

Được biết, GS. Jason Potts là giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo Blockchain RMIT và nhà nghiên cứu cấp cao tại Học viện ngoại giao ở Melbourne, còn TS.Chris Berg là nghiên cứu sinh hậu tiến sĩ tại Đại học RMIT, thành viên cấp cao của Học viện ngoại giao và thành viên chuyên về học thuật của Hiệp hội người đóng thuế Úc. Cả hai đã thảo luận về chủ đề này nhân dịp tham dự LATOKEN Block Summit được tổ chức tại cơ sở Nam Sài Gòn, Trường đại học RMIT Việt Nam, vào khoảng cuối tháng 9/2018.

Thúy Vinh