Tình trạng chào bán hàng giả, hàng cấm, nhập lậu trên các trang thương mại điện tử, mạng xã hội có xu hướng gia tăng. Nhiều tài khoản mạng xã hội công khai rao hàng cấm kinh doanh là các loại thuốc chưa được phép lưu hành, thuốc lá điếu, xì gà nhập lậu.

Trong thời gian qua, hoạt động kinh doanh thương mại điện tử tại Việt Nam chứng kiến sự bùng nổ và có bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng, quy mô thu hút nhiều doanh nghiệp, cá nhân tham gia.

Bên cạnh sự phát triển tích cực, thương mại điện tử cũng tồn tại nhiều mặt trái như tình trạng chào bán hàng giả, hàng cấm, hàng nhập lậu trên các trang thương mại điện tử, mạng xã hội có xu hướng gia tăng và tiềm ẩn nhiều phức tạp.

Hiện nay tình trạng kinh doanh, buôn bán hàng cấm, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng kém chất lượng công khai trên các trang web thương mại điện tử, sàn giao dịch thương mại điện tử, mạng xã hội... thực sự gây ảnh hưởng nghiêm trọng đe dọa đến xã hội, niềm tin của người tiêu dùng.

Người tham gia bán, chào bán hàng hóa là hàng giả, hàng nhập lậu, hàng cấm chủ yếu là các cơ sở nhỏ lẻ hoặc cá nhân (thậm chí học sinh, sinh viên...).

Cá biệt, có nhiều tài khoản mạng xã hội công khai chào bán hàng cấm kinh doanh là các loại thuốc chưa được phép lưu hành, thuốc lá điếu, xì gà nhập lậu.

Sau đó, khi người tiêu dùng đồng ý mua sẽ tiếp tục sử dụng các công cụ thanh toán trung gian không dùng tiền mặt (chuyển khoản, sử dụng thanh toán bằng mã QR) hoặc dịch vụ giao nhận, vận chuyển và phát hàng hóa kèm thu tiền để giao hàng cho khách hàng nhưng thực tế hàng hóa bán là hàng giả, hàng nhập lậu, không rõ nguồn gốc.

Thủ đoạn của các đối tượng này thường sử dụng một địa chỉ, địa chỉ không có thật hoặc giả mạo địa chỉ để giao dịch nhưng tập kết, tàng trữ hàng hóa tại nhiều địa điểm khác nhau hoặc kết hợp vừa làm nơi giao dịch vừa làm nơi ở, cất giấu hàng hóa nên khó khăn cho công tác điều tra, trinh sát, kiểm tra, bắt giữ và xử lý hành vi vi phạm.

Việc kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng đòi hỏi phải có dấu hiệu, chứng cứ vi phạm cụ thể. Trong khi các giao dịch, thanh toán trên mạng đều có rủi ro bị hủy, xóa dấu vêt, không có địa điểm kinh doanh rõ ràng, không thể kiểm tra được ngay. Hầu hết các giao dịch hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng cấm đều không có hóa đơn, chứng từ cụ thể khiến công tác phát hiện, quản lý và xử lý càng trở nên khó khăn.

Trước thực tế trên, Tổng cục Quản lý Thị trường (Bộ Công Thương) nêu quan điểm cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý và có biện pháp kiểm soát các trang web thương mại điện tử không đăng ký, các mạng xã hội, ứng dụng trực tuyến (nhất là đối với các mạng xã hội phổ biến tại Việt Nam).

Bên cạnh đó, cần có cơ quan đứng ra làm đầu mối điều phối việc cung cấp, chia sẻ cơ sở dữ liệu, thông tin phục vụ công tác đấu tranh chống gian lận thương mại, hàng giả trên môi trường thương mại điện tử. Trong đó cần áp dụng biện pháp công nghệ (ví dụ cơ sở dữ liệu trực tuyến) để cung cấp, chia sẻ, sử dụng, khai thác thông tin, dữ liệu phục vụ công tác phòng chống gian lận thương mại, hàng giả.

Cần quy định sàn thương mại điện tử và người bán hàng trên sàn thương mại điện tử phải thống kê, lưu giữ tất cả các giao dịch trên hệ thống để phục vụ việc truy xuất các giao dịch và nguồn gốc hàng hóa.

Hàng hóa đăng bán trên thương mại điện tử phải cung cấp đầy đủ thông tin về ghi nhãn hàng hóa quy định tại Nghị định 43/2017 về nhãn hàng hóa. Các hoạt động bán hàng trên mạng cần phải được đăng ký kinh doanh theo luật doanh nghiệp để thuận lợi cho công tác kiểm soát, truy xuất nguồn gốc và chống thất thu thuế.

Đối với các vi phạm rõ ràng, các cơ quan thực thi cần phải có công cụ trực tuyến khẩn cấp để ngăn chặn kịp thời và lưu giữ chứng cứ vi phạm (như tạm thời đóng, ngừng hoạt động của trang web, ứng dụng…).

Theo Thế giới tiếp thị